درمان وابستگی شدید کودک به مادر

وابستگی عاطفی کودک نیاز به نزدیک بودن به یکی از والدین یا فردی که از او مراقبت می‌کند، دارد. وابستگی کودک به مادر و یا افراد دیگر، توانایی فردی انجام دادن کارها را از کودک می‌گیرد. این کودک به هنگام جدایی دچار رنج و عذاب می‌شود. گرچه عدم وابستگی خود نیز باعث مشکلاتی است اما وابستگی به مادر و افراد دیگر نیز نگران کننده است.

کودکی که از نظر عاطفی به یکی از افراد نزدیک خود وابسته است، ممکن است در معرض خطر عدم رشد صحیح قرار بگیرد. حدودا وابستگی کودک به مادر در سنین پایین تر طبیعی است. با ابن حال همانطور که درحال رشد کردن هستند، باید اعتماد به نفس و استقلال خود را پیدا کنند.

هنگامی که وابستگی بیش از حد به فردی وجود داشته باشد، کودک دچار مشکلاتی از جمله فعالیت های روزانه خود، رفتن به مدرسه، بازی در پارک، بازی با سایر کودکان و حتی دوست یابی می‌شود. گرچه به طور کلی فرد نباید به عدم وابستگی کودک به خود تلاش کند صرفا باید آن را کاهش دهد.

وابستگی کودک به مادر

ویژگی های رفتاری کودک وابسته به مادر:

1. جدا کردن آن ها از والدین خود بسیار سخت است.
2. از تنها ماندن وحشت می‌کنند و همیشه با والدین خود همراهی می‌کنند.
3. در صورت عدم توجه والدین به آن ها، بیش از حد سوال می‌پرسند تا توجه آن ها را جلب کنند.
4. هنگامی که در جمع قرار می‌گیرند، اضطراب دارند.
5. برای کارهای کوچکی که خود نیز می‌توانند انجام دهند، به والدین خود مراجعه می‌کنند.
6. وقتی والدینشان به کودک دیگر یا افراد دیگری توجه می‌کنند، حسودی کرده و با گریه کردن و جیغ زدن توجه آن ها را جلب می‌کنند‌.
7. کودکان وابسته علاقه و نیاز زیادی به مراقبت شدن توسط دیگران دارند.
8. این کودکان، خود به تنهایی قادر به انجام دادن فعالیت های خود نیستند و در طلبیدن محبت و توجه افراطی عمل می‌کنند.

علل وابستگی کودک به مادر

هنگامی که علاقه و وابستگی کودک به صورت درست هدایت نشود، وابستگی او به اطرافیانش به خصوص مادر افراطی می‌شود. این وابستگی باعث عدم علاقه وی به روابط دوستی، عدم توانایی انجام فعالیت های روزانه به تنهایی و… می شود که باعث عدم ارتباط صحیح و سالم با دیگران می‌شود. از دلایل این وابستگی کودک به مادر می‌توان به مواردی اشاره کرد:

عدم رفع نیازهای عاطفی کودک

هنگامی که نیازهای عاطفی کودک مثل محبت، توجه، امنیت و…برطرف نشود، کودک نوعی حالت وابستگی را تجربه می‌کند. این کودکان در سنین یک تا سه سال تجربه طرد شدگی دارند.

محبت بیش از حد والدین به کودک

رفتار والدین به خصوص مادر به شدت بر روی کودکان تاثیر گذار می‌باشد. مادر یا پدری که خود عدم توانایی در جدا کردن کودک از خود دارند، باعث وابستگی کودک به خود می‌شوند. آن ها در محبت کردن به کودک افراط می‌کنند تا کودک از آن ها جدا نشود. این رفتار باعث وابستگی کودک به مادر یا والدین خود می‌شود.

مشکلات خانوادگی

مشکلات زناشوئی یک عامل ترس در کودک هستند و باعث احساس عدم امنیت در کودک می‌شوند. این عدم امنیت در بزرگسالی باعث وابستگی کودک به مادر یا اطرافیان خود خواهد شد. وقتی این مشکلات بیشتر شوند و ادامه پیدا کنند، کودک به وابستگی بیش از حد دچار شده و در انجام کارهای کوچک خود نیز نیاز به دیگری پیدا می‌کند و مسئولیت پذیری خود را تا حدودی از دست می‌دهد.

عدم تربیت درست والدین

وقتی والدین کودک اجازه استقلال به او نمی‌دهند و تمامی کارهای کودک را خود انجام می‌دهند، باعث می‌شود که کودک ترس از استقلال و مسئولیت پذیری داشته باشد و کم کم باعث عدم وجود اعتماد به نفس در او می‌شود و پس از مدتی شدت وابستگی کودک به مادر بیشتر می‌شود.

انواع وابستگی کودک به مادر

 وابستگی ناایمن اجتنابی: هنگامی که مادر از لحاظ عاطفی در دسترس نیست و یا در ابراز کردن علاقه خود به کودکش عدم توانایی دارد، کودک دچار وابستگی ناایمن اجتنابی می‌شود. به این منظور که این کودکان به نظر مستقل می‌آیند ولی در برقراری ارتباط صمیمی با دیگران دوری می‌کنند.

این کودکان بیشتر زورگویی می‌کنند و حالتی قلدرانه دارند. کم کم صفت شکاک بودن در آن ها شدت می‌گیرد و این تصور را خواهند داشت که همه غیر قابل اعتماد هستند.

وابستگی ناایمن آشفته: این نوع وابستگی کودک به مادر دارای مجموعه ای از رفتار ها و صفات افرادی که مبتلا به وابستگی اجتنابی و دوسوگرایی هستند. این وابستگی اغلب در کودکانی دیده می‌شود که در معرض مشکلات بالینی هستند یا ضربه درونی مانند از دست دادن یکی از والدین خود را تجربه کرده اند.

وابستگی ناایمن دوسوگرا: هنگامی که مادر در ابراز محبت یا رفتارش عدم ثبات دارد، باعث ایجاد وابستگی ناایمن دوسوگرا به فرزند خود می‌شود که یکی از انواع وابستگی کودک به مادر است. کودک هرچه بزرگ تر شود این الگوی دوسوگرایی را با اطرافیان و روابط خود بیشتر اجرا می‌کند. وقتی که فرد مقابل نباشد عدم رضایت دارند و وقتی هم فرد باشد، بازهم ناراضی هستند.

راه های کاهش وابستگی کودک به مادر

وابستگی کودک به مادر یک نگرانی برای همه افرادی است که دارای کودکانی با این شرایط هستند. یکی از سوالات رایجی که پرسیده می‌شود این است که چگونه وابستگی کودک را کم کنیم؟ برای کاهش این وابستگی چندین راه موثر وجود دارد:

تنها گذاشتن کودک در برخی مواقع

برای آن که کودک شما متوجه شود که قرار نیست همیشه در کنار او باشید، برای مدت کوتاهی او را نزد فردی دیگر مانند مادر یا پدر خود بگذارید و به کودک خود توضیح دهید که چرا دارید می‌روید و برایشان بگویید که کی خواهید آمد. کودکان از والدین خود یاد می‌گیرند.

هنگامی که به آن ها دلیل خروج خود از خانه را بگویید آن ها نیز به هنگام بزرگی این عادت را خواهند داشت که به شما بگویند کجا خواهند رفت. اگر بدون آن که به کودک خود بگویید که کجا خواهید رفت و بدون آن که او را مطلع کنید از خانه خارج شوید، کودک دچار عدم اعتماد خواهد شد و بنابراین اجازه نمی‌دهد که دیگر از خانه خارج شوید و اذیت می‌کند.

کاهش کمال گرایی

از انجام دادن ناقص کارها توسط کودک خود عصبی نشوید و بپذیرید که یک کودک توانایی و مهارت شما را ندارد. این که در انجام کارهایش به کودک سخت بگیرید، باعث عدم اعتماد به نفس در کودک می‌شود و وابستگی کودک به مادر را بیشتر می‌کند.

چرا که وقتی مدام بابت نقص کارها یا اشتباهاتش او را سرزنش کنید، تا ابد وابسته می‌ماند و دیگر مسئولیتی را نمی پذیرد. به جای سرزنش و دعوای آن ها راه درست انجام کار ها را به کودکان یاد دهید.

بازی قایم موشک

گرچه این بازی ساده به نظر می‌رسد و شاید با شنیدن آن تعجب کرده باشید. اما با انجام این بازی ساده کودک این آرامش خاطر را پیدا می‌کند که می‌تواند دوباره افرادی که دوستشان دارد را ببیند و باعث پایین آمدن وابستگی کودک به مادر می‌شود. با این بازی ساده، شدت نگرانی عدم یافتن و عدم بازگشت والدین خود به کودک را می‌کاهید.

تهیه فهرست کارهای فردی

یک فهرست با کمک کودکتان در راستای کارهایی که فکر می‌کند، می تواند به تنهایی انجام دهد، تهیه کنید. یکی از راه های مهم در کاهش وابستگی کودک به مادر، تقویت استقلال کودک با استفاده از تقویت مهارت ها و توانمندی های او می‌باشد.

انیمیشن و داستان

قصه ها و یا برنامه کودک هایی که در آن سعی شده جدایی را توضیح دهد و اضطراب و ترس جدایی را کاهش دهند، کمک کننده در کاهش وابستگی کودک به مادر هستند. برای فرزندان خود برنامه کودک هایی در این زمینه بگذارید و یا شب ها قبل خواب در اتاق جدای کودک برایش قصه بخوانید. این کار باعث تاثیر در ناخودآگاه کودک می‌شود و به کاهش وابستگی کو به مادر خود کمک می‌کند.

افزایش اعتماد به نفس

چرا اعتماد به نفس کودکمان را افزایش دهیم؟ کودکی اعتماد به نفس بالایی داشته باشد و کودکان با اعتماد به نفس بالا وابستگی کمتری به والدین خود خواهند داشت. عدم اعتماد به نفس باعث می‌شود کودک احساس کند که برای هر کاری نیاز به فرد دیگری دارد و به همین دلیل وابستگی کودک به مادر بیشتر می‌شود.

برای افزایش اعتماد به نفس کودک باید چه کرد؟ در جواب این سوال باید گفت که می‌توان اعتماد به نفس کودکان را با تشویق، پاداش، تمجید و تعریف و یا سپردن بعضی کارها به او افزایش داد. وقتی اعتماد به نفس کودک بالا رود کم کم وابستگی کودک به مادر کمتر می‌شود و کودک به خود بیشتر اعتماد می‌کند و استقلالش بیشتر می‌شود.

آگاهی کودک از تنهایی

کودک خود را وقتی می‌خواهید تنها بگذارید، آگاه کنید. بیشتر افراد فکر می‌کنند هروقت می‌خواهند کودک خود را تنها بگذارند، بهتر است به طور پنهانی این کار را انجام دهند. هنگامی که کودک خواب است، هنگامی که کودک مشغول بازی است، در اتاق است و… به صورت پنهانی او را ترک می‌کنند.

این کار بسیار باعث آسیب به کودک می‌شود. کودک دیگر اعتماد نمی‌کند و هر وقت احساس کند که مادرش حضور ندارد و یا می‌خواهد او را ترک کند، بیشتر بی قراری می‌کند. درحالی که اگر می‌خواهید کودک خود را تنها بگذارید حتی هنگامی که او در اتاق است و شما می‌خواهید به آشپزخانه بروید، او را مطلع کنید.

کودکان می‌فهمند و هنگامی که برایشان توضیح می‌دهید که چه مدت قرار است تنها بماند و یا به کجا خواهید رفت، او اطمینان پیدا می‌کند که شما باز خواهید گشت و ترس عدم بازگشت او کمتر می‌شود.

مشاوره کودک

یکی از راه های کاهش وابستگی کودک به مادر، مشاوره گرفتن از روانشناس کودکان است.

متخصصان در زمینه کودکان با روش های مختلفی که در دست دارند برای مثال کمک از بازی درمانگر، مهارت حل مسئله و…می‌توانند به شما و کودکتان بسیار کمک کنند. به همین دلیل اگر راه های گفته شده را امتحان کردید و آنچنان تغییری حس نکردید، می‌توانید از مشاوران در زمینه کودک کمک بگیرید.